Celem projektu jest przybliżenie odbiorcom projektu tematu „bieżeństwa” czyli uchodźstwa. Temat uchodźstwa jest ważny dla organizatorów projektu nie tylko ze względu na historię lokalną, ale również ze względu na uniwersalny wymiar, obecny w obecnej historii najnowszej. W ramach projektu organizowane są warsztaty, wystawy, konkursy, wydawnictwa.

Co to jest bieżeństwo?

Po rosyjsku termin oznacza uchodźstwo; organizatorów projektu interesuje konkretne uchodźstwo: masowa ucieczka ludności z zachodnich ziem Imperium Rosyjskiego, czyli dawnej guberni grodzieńskiej, a dzisiejszego województwa podlaskiego, także z guberni chełmskiej i lubelskiej, z Galicji. Wysiedlani trafiali w różne części Imperium Rosyjskiego: w część europejską, ale też azjatycką i daleki wschód, do małych wsi, jak i dużych miast m. in. Moskwy i Petersburga.

Jakich ludzi dotknęło bieżeństwo?

Bieżeństwo dotknęło głównie prostych chłopów, głównie tych, którzy byli wyznania prawosławnego. Najliczniejszą grupą wśród nich były kobiety i dzieci. Szacuje się, że w bieżeństwie wzięło udział ponad 3 mln osób. Wróciła co 4 osoba.

Jakich wydarzeń dotyczy bieżeństwo?

Bieżeństwo zaczyna się wiosną do jesieni 1915 roku. Wówczas wycofujące się oddziały armii rosyjskiej stosowały taktykę tzw. spalonej ziemi: wojsko niszczyło wszystko, czego nie mogło ze sobą zabrać (budynki, plony, infrastrukturę), ludność wypędzano. Celem było spowolnienie Niemców i wydłużenie ich linii zaopatrzeniowych. Z miejsc, do których dotarli bieżeńcy musieli po raz kolejny kilka lat później, gdy rewolucja październikowa zaczęła rozszerzać szerokie kręgi.

Projekt skierowany jest przede wszystkim do młodych odbiorców. Jednym z działań projektu jest organizacja konkursu dla młodzieży szkolnej. Zadaniem uczniów jest przygotowanie własnego, indywidualnego projektu dotyczącego tematu bieżeństwa w wybranej przez siebie formie np. reportaż, felieton, film, audycja, inny środek wyrazu, który umożliwi zaprezentowanie własnych refleksji dotyczących tego tematu z różnych perspektyw. 

Dzisiaj warto zająć się tym tematem, bo…

• może okazać się, że dotyczy uczestników projektu osobiście…
• może okazać się, że odkryją niezwykłe historie z życia znajomych ze starszego pokolenia
• warto wydobyć na światło dzienne zapomniane wydarzenia
• we współczesnym świecie ich historia nabiera nowego znaczenia
• skłania do poznania historii swoich przodków i zastanowienia się, jak potoczyła by się historia, gdyby uchodźcy – przodkowie nie wrócili

Co daje uczestnikom udział w projekcie

• poznają radość z rejestrowania faktów z rzeczywistości i ich krytycznej analizy
• poszukują ciekawych tematów w pozornie znanej rzeczywistości
• spotykają zwykłych ludzi z ich niezwykłymi historiami
• spotykają się z prawdziwą lokalną historią, a nie polityką
• mają szansę rozmowę z partnerami projektu z Niemiec o ich doświadczeniach dotyczących uchodźstwa

Opracowanie tekstu i udostępnienie zdjęć: Powiat Hajnowski