USTNA UMOWA POŻYCZKI – CO TRZEBA WIEDZIEĆ?

22 lipca 2020 Ustna umowa pożyczki co trzeba o niej wiedzieć

Kiedy pożyczamy od firmy pożyczkowej, czy banku, nie tylko spodziewamy się, ale po prostu oczekujemy, że zostanie zawarta z nami umowa. Bardzo często nawet jej nie czytamy, ale fakt, że istnieje oficjalny dokument potwierdzający zawarcie pożyczki, na zasadach określonych w ofercie, daje nam poczucie bezpieczeństwa.

W sytuacji, kiedy pożyczki udziela nam (lub to my jej udzielamy) członek rodziny, czy znajomy, często jest ona w dużej mierze nieformalna, a wszelkie szczegóły ustalane są ustnie. Tworzenie pisemnej umowy uznaje się za niepotrzebną komplikację, stratę czasu, czy dowód braku zaufania do drugiej strony. W takim razie co trzeba wiedzieć, jeśli interesuje nas ustna umowa pożyczki? Czy jest ona w ogóle wiążąca, i czy można później wyegzekwować jej spłatę w sądzie?

Czy można zawrzeć umowę pożyczki ustnie?

W pierwszej kolejności trzeba wskazać, że aby jakakolwiek umowa była wiążąca, musi ona zostać zawarta przez obie strony, posiadające pełną lub w niektórych przypadkach, częściową zdolność do czynności prawnych, całkowicie dobrowolnie. Nie tylko umowa pożyczki, ale też umowa darowizny, czy sprzedaży będzie nieważna, jeśli któraś ze stron zgodziła się na nią pod wpływem groźby, czy szantażu.

Jeśli zaś chodzi konkretnie o umowę pożyczki, to faktycznie może ona zostać zawarta ustnie – jednak tylko do pewnej kwoty. Obecnie obowiązujące prawo (a konkretnie Kodeks cywilny) stanowi, że wszystkie pożyczki powyżej 1000 złotych powinny mieć formę dokumentową. Takie wymaganie zabezpiecza obie strony przed oszustwami, nieporozumieniami i późniejszymi problemami z odzyskaniem należności. Dotyczy ono zarówno pożyczek od zupełnie obcych osób, jak i przyjaciół, czy członków rodziny.

Przy tym należy wskazać, że forma dokumentowa nie musi wcale oznaczać formy pisemnej. Ważne jest, aby miała ona stały format i każda ze stron w każdej chwili mogła uzyskać do niej dostęp. Umowa pożyczki może być w związku z tym na przykład dokumentem tekstowym w formacie PDF przesłanym pożyczkobiorcy e-mailowo. Jednak nie tylko – nawet wymiany wiadomości tekstowych czy e-maili, nieposiadające ujednoliconej formy, którą kojarzyć możemy z banków, czy firm pożyczkowych, a także fachowego słownictwa, mogą posłużyć jako umowa w formie dokumentowej.

ustna umowa pozyczki co trzeba wiedziec - wykres pozyczki prywatne

 

1 Źródło: https://bluemedia.pl/pressroom/informacje-prasowe/coraz-chetniej-sie-zadluzamy-u-rodziny-i-znajomych-raport

Ograniczenia dowodowe – jak utrudniają wyegzekwowanie spłaty ustnej umowy pożyczki?

Ustna umowa pożyczki powyżej 1000 złotych może być bardzo trudna, jednak nie niemożliwa do wyegzekwowania. Trudność w odzyskaniu pieniędzy w takiej sytuacji wynika z ograniczeń dowodowych, czyli ograniczeń odnośnie do tego, co nie może być dowodem w takiej sprawie. Problem ten nie występuje, jeśli pożyczka ustna została zawarta na kwotę mniejszą niż 1000 złotych, nawet jeśli nie zachowano formy dokumentowej.

Jeśli chodzi o dowody wykluczone z wykorzystania w sprawie pożyczki ustnej powyżej tysiąca złotych, to mowa tu przede wszystkim o zeznaniach wierzyciela i dłużnika, a także ewentualnych świadków zawarcia umowy. Są one mało wiarygodnymi dowodami, a ich przyjęcie oznaczałoby potencjalną egzekucję całkowicie fikcyjnej pożyczki.

Nie jest możliwe rozstrzygnięcie sprawy obiektywnie, kiedy można opierać się tylko na słowach obu stron. Zwłaszcza, że zeznania ustne z natury są niewiarygodne – dobry kłamca może wydać się godny zaufania, a osoba prawdomówna wzbudzić podejrzenia z powodu wrodzonego braku pewności siebie, czy kiepskiej pamięci.

Co ciekawe, jest jeden wyjątek od tej reguły – zeznania stron mogą zostać włączone do materiału dowodowego, jednak tylko pod warunkiem, że zgodę na to wyrażą obie strony. Ponadto, brak formy dowodowej nie wyklucza istnienia papierowego, czy elektronicznego śladu zawarcia pożyczki.

Przykładowo, jeśli dłużnik nie chce w ogóle przyznać, że doszło do pożyczki, wzmocnić nasze stanowisko może wyciąg z rachunku bankowego, na którym jasno widać wykonany na jego rzecz przelew. Nie jest to całkowicie wiarygodny dowód, jako że pieniądze mogły zostać przelane z innej przyczyny (tutaj znaczący będzie tytuł przelewu – jeśli zawarliśmy w nim wzmiankę o pożyczce, będzie on bardziej znaczący), ale z pewnością zadziała na naszą korzyść.

Dlaczego warto stworzyć dokumentową umowę pożyczki?

Nawet jeśli ufamy drugiej stronie, ponieważ jest to bliski znajomy, czy członek rodziny, musimy pamiętać, że kłótnie o pieniądze mogą zdarzyć się zawsze i potrafią być bardzo krzywdzące nie tylko finansowo, ale także w zakresie relacji rodzinnych i przyjacielskich. Stworzenie formalnej umowy pożyczki jest w związku z tym, nie oznaką braku zaufania, a sposobem na wzajemne zabezpieczenie interesów.

Ustna umowa pożyczki jest niebezpieczna nie tylko dlatego, że druga strona może w pewnym momencie stwierdzić, że w ogóle nie miała ona miejsca, czy zignorować konieczność jej spłaty, nie obawiając się żadnych konsekwencji.

Nawet jeśli nikt nie ma złych intencji, ludzka pamięć jest zawodna i może się okazać, że w pewnym momencie dłużnik i wierzyciel inaczej pamiętają ustalenia odnośnie do oprocentowania, czy terminu spłaty pożyczki. Jest to problematyczne, ponieważ pożyczka ustna ma to do siebie, że nie daje możliwości sprawdzenia, kto ma rację i jak było w rzeczywistości.

Co powinno znaleźć się w umowie pożyczki?

Im bardziej szczegółowa będzie umowa pożyczki, tym łatwiej będzie ją wyegzekwować i trudniej będzie o jakiekolwiek niejasności, czy aspekty, które nie zostały poruszone, a okażą się istotne. Nie oznacza to oczywiście, że umowa pożyczki musi być przesadnie długa i skomplikowana.

Ustna umowa pożyczki cieszy się w końcu taką popularnością przy pożyczaniu członkom rodziny, czy przyjaciołom, ponieważ jest zazwyczaj szybka i prosta. Często nie mamy czasu ani chęci, żeby spisywać umowę pisemnie i czujemy względem tego opór. Wbrew pozorom pożyczka w formie dokumentowej nie musi wcale zająć nam znacznie więcej czasu, zwłaszcza jeśli zdecydujemy się skorzystać z gotowego wzoru, łatwego do znalezienia w Internecie.

Ważne jest to, aby zawrzeć w niej następujące elementy:

  • dane osobowe obu stron (imiona i nazwiska, daty urodzenia, numery PESEL oraz serie i numery dowodów osobistych),
  • kwotę pożyczki oraz całkowitą kwotę do spłaty,
  • wysokość oprocentowania,
  • okres spłaty pożyczki (lub okres wypowiedzenia dla pożyczki na czas nieokreślony),
  • sposób i miejsce uregulowania długu (na przykład numer rachunku bankowego).

Można dodać także postanowienia odnośnie do wcześniejszej spłaty długu, czy przedłużenia okresy spłaty. Prawidłowo skonstruowana, ważna umowa pożyczki zapewni, że w razie jakichkolwiek konfliktów łatwiej będzie dojść do porozumienia, czy też rozstrzygnąć sprawę sądownie.

Ustna umowa pożyczki – podsumowanie

Umowa ustna pożyczki wciąż jest bardzo często stosowana, nawet kiedy chodzi o bardzo wysokie sumy. Chociaż wielokrotnie cała sprawa może zakończyć się pomyślnie, to zawsze jest ryzyko, że z jakiegoś powodu brak formalnej umowy da nam się we znaki. Pożyczka ustna jest co prawda wiążąca, ale mimo wszystko umowa pisemna zazwyczaj będzie znacznie pewniejszym i bezpieczniejszym wyjściem.

Oceń ten artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *